Kada je u pitanju mesna, odnosno teritorijalna nadležnost sudova, ona se utvrđuje u zavisnosti od konkretne pravne stvari.
U građanskopravnim postupcima po pravilu je opšte mesno nadležan osnovni ili viši sud na čijem području tuženi ima prebivalište ili boravište, odnosno sedište ako je u pitanju pravno lice. Iako postoji niz izuzetaka, ovo pravilo se primenjuje u najvećem broju slučajeva. Postoje i za sebna pravila o posebnoj mesnoj nadležnosti (kada je tuženo više lica, za suđenje u sporovima o zakonskom izdržavanju, o vanugovornoj odgovornosti za štetu, u sporovima za zaštitu potrošača, zbog povrede prava ličnosti, o braku, u porodičnim sporovima, u ostavinskom i izvršnom postupku, u sporovima sa elementom inostranosti i sl.) koja su propisana Zakonom o parničnom postupku.
Moguće je zaključiti i sporazum o mesnoj nadležnosti, kojim se stranke saglašavaju da im u prvom stepenu sudi neki drugi sud u odnosu na onaj koji bi to bio u redovnim okolnostima. Sporazum o mesnoj nadležnosti se zaključuje u pisanom obliku, odnosi se samo na konkretan pravni odnos i proizvodi pravno dejstvo samo ukoliko je određeni sud stvarno nadležan u konkretnoj stvari. To znači da se može ugovoriti da umesto Prvog osnovnog suda u Beogradu sudi Osnovni sud u Kraljevu, ali ne i da umesto osnovnog sudi viši sud. Takođe, nadležnost se ne može ugovarati kada je za određenu vrstu spora propisana isključiva mesna nadležnost (npr. za suđenje u sporovima o nepokretnostima – o pravu svojine i drugim stvarnim pravima ili smetanju državine, uvek je mesno nadležan sud na čijem se području nalazi nepokretnost).
U krivičnopravnim postupcima po pravilu je mesno nadležan osnovni ili viši sud na čijem je području izvršeno/pokušano krivično delo. Ako nije poznato mesto izvršenja krivičnog dela ili ako je to mesto van teritorije Republike Srbije, nadležan je sud na čijem području okrivljeni ima prebivalište ili boravište. Sve to je uređeno Zakonikom o krivičnom postupku.
U privrednim sporovima po pravilu mesno je nadležan privredni sud na čijem se području nalazi sedište tuženog pravnog lica, shodno evidenciji Agencije za privredne registre.
U prekršajnim postupcima mesno je nadležan prekršajni sud na čijem području je učinjen/ pokušan prekršaj. Ako nije poznato mesto izvršenja prekršaja, mesno je nadležan sud na čijem području okrivljeni ima prebivalište ili boravište.